Varikosel, erkeklerde testislerdeki kirli kanı taşıyan toplardamarların (venlerin) genişleyerek varisleşmedir. Bir başka deyişle, erkeklerde testislerin toplardamarlarında oluşan varislere varikosel denir. Testislerdeki kirli kanı kalbe taşıyan toplardamarların duvarları herhangi bir nedenle zayıflarsa, bu damarlar zamanla genişler ve varikosel oluşur.
Varikosel erkeklerin yaklaşık %15’inde görülür. Varikosel, genellikle hafif seyreder, nadiren belirti verir. Ancak zaman içinde sorun ilerleyerek testislerde şişkinlik ve ağrıya neden olabilir. Varikoselin ilerlemesi durumunda, zamanında müdahale edilip tedavi edilmezse; testis ısısının bozulması, kirli kan içindeki toksik maddelerin testiste birikmesi ve testis kan akımının bozulması ile testis fonksiyonları etkilenerek sperm ve testosteron (erkeklik hormonu) üretimi bozulabilir. Sperm ve testosteron üretiminin bozulması cinsel fonksiyonlarda bozulmaya ve kısırlığa yol açabilir. Varikosel erkeklerde en sık rastlanan kısırlık nedenidir. Kısırlık sorunuyla doktora başvuran erkeklerin yaklaşık %30'u ile %40’ı arasında varikosel tespit edilir.
|
|
Varikosel genellikle hafif seyreder ve belirti vermez. Bir kısırlık değerlendirmesi veya rutin bir fiziki muayene sırasında saptanabilir. Varikosel görülen hastaların çoğunda tedaviye gerek duyulmaz. Ama bazı durumlarda skrotal bir lezyona, şiddetli testis ağrısına veya kısırlığa neden olarak hemen tedavi gerektirebilir. O yüzden varikosel belirtileri, hastalığın tanısı ve tedavisi için oldukça önemlidir.
Varikoselin başlıca belirtileri şunlardır :
Varikoselin ilerleyen aşamalarında en genel belirtisi varikosel olan testis ve çecresinde yaşanan ağrılardır. Bu ağrılar genelde testiste ve kasık bölgesinde hissedilir fakat bazı hastalarda bacağa doğru da yayılabilir.
Varikoselin neden olduğu ağrıların genel özellikleri şunlardır :
Varikosel hafif ise testislerde herhangi bir değişiklik yapmaz. Ancak ileri evrede varikosel olan hastalarda, aynı bacaklardaki varis gibi varikosel bulunan testisin damarları yüzeysel olarak görülür hale gelir. Varisleşerek genişlemiş damarlar cilt üzerinden ele gelir ve gözle görülebilir. Varikoseli ilerlemiş olanların testislerinde şişkinlik, şekil bozukluğu, küçülme ve iki testisin boyutları arasında farklılık görülebilir.
Varikoselin kesin nedeni belli değildir. Toplumda çocuk sahibi olan bireylerde bile nadiren de olsa çocuk sahibi olduktan sonra varikosel oluşabilmektedir. Varikosele sebep olan en önemli etken kişinin genetik yapısıdır. Yakın akrabalarında varikosel olan bireylerin varikosel olma olasılığı daha fazladır. Uzun boylu olanlarda ve aşırı kilolu olanlarda varikosel daha çok görülmektedir.
Fazla ayakta durmak, aşırı dar pantolon giyilmesi, testislere alınan darbe, testislerde meydana gelebilecek ısı değişimleri testisleri etkileyerek varikosele sebep olabilir. Karında bulunan toplardamarlardaki kan taşıma problemleri de varikosele neden olabilir. Karındaki toplardamardamarlardan kaynaklanan varikosel 40 yaşın üzerindeki erkeklerde daha yaygındır. Çok düşük görülen bir sebep ise böbreklerde, üriner sistemde veya testislerde oluşan kist, tümör ya da enfeksiyonel hastalıkların damarları tıkaması sonucu varikosel oluşmasıdır.
Varikosel tanısı, bu konuda deneyimli bir uzman doktorun muayenesi ile konulmalıdır. Renkli doppler ultrasonografi varikosel tespitinde önemli bir rol oynar. Fakat renkli doppler ultrasonografi sonuçları yanıltıcı olabileceğinden asıl varikosel tespiti deneyimli bir uzman doktor tarafından elle yapılan muayene ile olur.
Varikosel muayenesi, genital muayenenin bir parçası olarak yapılmaktadır. Hasta 21°C - 22°C arasındaki oda ısısında ayakta iken muayene edilmelidir. Hasta ayakta ve dik olarak dururken testisler ve genital bölge gözlemlenir. Hasta, hem normal pozisyonda hem de ıkınma manevraları yaptırılarak göz ve elle kontrol edilir. Normal ve ıkınma manevraları ile damarsal yapıda genişleme olup olmadığı belirlenmelidir.
Bu işlemlerle varikosel tanısı klinik olarak konur. Klinik tanıyı desteklemek, varikoselin derecesini belirlemek ve ameliyata gerek olup olmadığını anlamak için renkli doppler ultrasonografi sonuçlarına bakılır.
Klinik ortamda yapılan muayeneye göre varikosel 3 evre olarak değerlendirilmektedir :
Varikosel görülen hastaların çoğunda tedaviye gerek görülmez. Skrotal bir lezyona, şiddetli testis ağrısına veya kısırlığa neden olacak olursa tedavi gerektirebilir. Varikoselin ilaçlarla tedavisi mümkün değildir. İlaçlar sadece varikoselin neden olduğu ağrıları dindirmek için kullanılabilir. Varikoselin kesin tedavi yöntemi ameliyattır.
Varikosel tanısının ardından ilk olarak testis boyutları arasında bir fark olup olmadığı ve testisin kıvamına bakılmalıdır. Sperm parametrelerinin değerlendirildiği semen analizi (spermiyogram) yapılması tedavide belirleyici olmaktadır. Varikosel olan hastada sperm parametreleri bozulmuşsa, skrotal bir lezyon varsa, şiddetli testis ağrıları oluyorsa ameliyat gerekebilir. Ameliyat kararı hastaya göre değişen bir durumdur. Varikosel ameliyatı yapılıp yapılmayacağına varikosel konusunda deneyimli bir uzman doktor karar vermelidir.
Varikosel ameliyatı en iyi mikrocerrahi yöntemle yapılmaktadır. Mikrocerrahi ile yapılan varikosel ameliyatı kesinlikle basit bir ameliyat değildir. Mikrocerrahi eğitimi almış deneyimli bir cerrah tarafından yapılmalıdır. Kasık bölgesinde yaklaşık 2 cm’lik bir kesiden girilerek testis damarlarına ulaşılır. Mikroskop altında genişlemiş toplardamarlar diğer damarlardan ayrılarak bağlanır.
Mikrocerrahi ile yapılan varikosel ameliyatı yaklaşık 30 dakika sürer. Hasta aynı gün taburcu olabilir. Varikosel ameliyatından sonra sperm değerlerinde düzelme beklenir. Varikosel ameliyatından 3 ay sonra tekrar semen analizi (spermiyogram) yapılmalıdır. Ameliyattan 3 ay sonra sperm üretiminde düzelmeler beklenir. Varikosele bağlı kısırlığı olan hastalarda başarılı bir ameliyattan sonra bile çocuğunun olma şansı %40 - %60 oranındadır.
Varikosel ameliyatı sonrası erken dönemde doktor önerisine uyarak sportif aktivite, ağır egzersiz gerektiren işler ve cinsel aktiviteden uzak durmak gerekir. Cinsel aktivite için 15-20 günlük bir süreç, efor gerektiren spor ve diğer egzersizler için de 4-6 hafta uzak beklenmesi uygundur. Bunların dışında doktorun tavsiye edeceği tedavi yöntemlerine uymak gerekir.
|
|
BURADA YAZANLAR BİLGİLENDİRME AMAÇLIDIR , TEŞHİS ve TEDAVİ İÇİN KULLANILAMAZ.
TEŞHİS ve TEDAVİ İÇİN UZMAN DOKTORA BAŞVURULMASI GEREKLİDİR. |